Wezens uit de Griekse Mythologie

Millennia na het ontstaan van de Griekse mythologie fascineert dit onderwerp nog steeds jong en oud. Talloze boeken zijn over dit onderwerp geschreven, honderdduizenden kunstobjecten met het mythologische thema zijn gemaakt en nog steeds laten architecten zich inspireren door de tempels van de oude Griekse goden. De artikelen van deze special richten zich vooral op de wat minder vaak besproken personen en wezens.

Definitie van het woord mythe

Het woord mythe stamt oorspronkelijk af van het Griekse woord mythos. Dit betekend: woord, verhaal, vertelling. Maar waar alle mythes verhalen zijn, zijn niet alle verhalen mythes. Het is een woord wat iedereen wel kent, maar als je vraagt naar een precieze definitie blijkt dat dit lastiger te geven is dan op eerste gezicht lijkt. Vaak volgt er een omschrijving zoals: 'een heel oud verhaal dat niet of zeer waarschijnlijk niet is gebeurd', 'een verhaal over goden', of: 'oude verhalen met fantasievolle elementen die men vroeger wel geloofde'. De Van Dale geeft een wat betere definitie:

1. Uit de oudste tijden van een volk stammende overlevering die de godsdienst en het bestaan van dat volk betreft.
2. Gangbare, als onaantastbaar beschouwde, maar ongegronde opvatting.

Deze definities beslaan echter niet alle mythes. Veel geleerden hebben een theorie ontworpen over wat een mythe precies is, maar hun conclusies zijn vaak hetzelfde: geen enkele definitie van het woord mythe beslaat daadwerkelijk alle mythes. Een definitie kan te beperkend zijn, of juist te breed waardoor je er ook niet veel aan hebt. De oorzaak van dit 'probleem' ligt in de diversiteit van de mythes en hun verschillende oorsprongen. Maar over het algemeen zijn het verhalen over goden, mensen en andere wezens.

Ontstaan diversiteit Griekse mythologie

Voordat het schrift er was, werden verhalen mondeling overgedragen op de volgende generaties. Taal, topografie en culturele verschillen zijn grotendeels de reden waarom er variaties konden ontstaan op eenzelfde verhaal. Toen rond de 900 v. Chr. het schrift opkwam, werden verhalen vaker gestandaardiseerd, maar nog steeds kwamen er lokale varianten voor die bijvoorbeeld de stad van de auteur in het middelpunt zette.

Griekse bronnen

Een belangrijke bron voor wat we nu als de Griekse mythologie beschouwen, is de dichter Homerus uit de achtste eeuw v. Chr. Hij schreef in de Ilias over Troje en Achilles, en in de Odyssee over de reis van held Odysseus. Uit diezelfde tijd komen ook de gedichten van Hesiodos die in Theogonia en Werken en Dagen over de goden schreef. De Homerische Hymnen zijn een verzameling van 33 hymnen die elk in het teken staan van een Olympische god en geschreven zijn door verschillende auteurs tussen de achtste en vierde eeuw v. Chr. Verder zijn er nog vele andere dichters, muzikanten, toneelschrijvers en geleerden die ons informatie hebben gegeven over de Griekse mythologie.

Romeinse bronnen

Een uitstekend voorbeeld van hoe verhalen naar lokale behoeftes werden vertaald, aangepast en veranderd, zijn de Romeinse varianten op de Griekse mythen. Belangrijke Romeinse auteurs zijn Ovidius (Metamorphosen, Fasti), Vergilius (Aeneïs) en Livius (Ab Urbe Condita).